| |
Date |
Event(s) |
| 1 | 1196 | - 1196: Sint-Nicolaasvloed.
|
| 2 | 1200 | - 1200: Oprichting van waterschappen volgt na 1200. In deze bestuursorganen zou de kiem zijn gelegd van de Nederlandse consensus-traditie.
|
| 3 | 1204 | - 1204: Begin van de Vierde Kruistocht, deze keer gericht tegen Byzantium.
|
| 4 | 1230 | - 1230: Stormvloed 17 februari. Dijkdoorbraken in geheel Friesland en Groningen.
|
| 5 | 1234 | - 1234: Harlingen krijgt stadsrechten van de bisschop van Utrecht.
|
| 6 | 1256 | - 1256: Graaf Willem II zakt bij Hoogwoud door het ijs, op weg om de West-friezen te onderwerpen.
|
| 7 | 1285 | - 1285: Leeuwarden krijgt stadsrechten.
|
| 8 | 1290 | - 1290: Floris V ziet af van de erfaanspraak op de Schotse troon.
|
| 9 | 1296 | - 1296: Floris V bij het Muiderslot door de edelen vermoord.
|
| 10 | 1298 | - 1298: Dokkum krijgt stadsrechten.
|
| 11 | 1299 | - 1299: Hollandse gravenhuis sterft uit. Holland en Zeeland in personele unie verenigd met Henegouwen
|
| 12 | 1346-1354 | - 1346-1354: Met de strijd om de opvolging van de kinderloos gestorven graaf Willem IV beginnen in Holland de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Dergelijke twisten zullen tot het einde van de 15de eeuw nog diverse malen opduiken. Ze dragen bij tot vorming van een vertegenwoordiging waarin adel en steden politieke invloed kunnen uitoefenen op de graaf (Staten).
|
| 13 | 1356 | - 1356: Hertogin Johanna van Brabant en haar echtgenoot bezweren bij hun intocht de zogenoemde Blijde Inkomste, die een belangrijke beperking inhoudt van de macht van de vorst.
|
| 14 | 1369 | - 1369: Hertog Filips van Bourgondi? ("de Stoute'), jongste zoon van de Franse koning, verwerft door huwelijk het graafschap Vlaanderen: het begin van de Bourgondische expansie in de Nederlanden.
|
| 15 | 1421 | - 1421: Sint Elisabethvloed op 19 november.
|
| 16 | 1425 | - 1425: In Leuven wordt de eerste universiteit van de Lage Landen opgericht.
|
| 17 | 1428 | - 1428: "Zoen van Delft' (zoen = verdrag). Jacoba van Beieren, gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen, staat haar gebied af aan hertog Filips van Bourgondi
|
| 18 | 1431 | - 1431: Jeanne d'Arc op de brandstapel ter dood gebracht.
|
| 19 | 1444 | - 1444: Oldambt in bezit van Groningen.
|
| 20 | 1464 | - 1464: Filips de Goede (XXX) roept vertegenwoordigers van de gewesten in de Nederlanden bijeen _ de eerste vergadering van de Staten-Generaal.
|
| 21 | 1466 | - 1466: In heel Nederland wordt in guldens gerekend.
|
| 22 | 1477 | - 1477: Karel de Stoute sneuvelt voor Nancy.
- 1477: Hertog Karel de Stoute sneuvelt bij Nancy. Einde van de Bourgondische expansie. Zijn dochter Maria moet de Staten-Generaal het zogenoemde Groot Privilegeverlenen dat haar gezag aanzienlijk beknot. Maria is gehuwd met de zoon van de Duitse keizer, Maximiliaan van Oostenrijk. Voor de Nederlanden doemt een nieuwe episode op: de Habsburgse.
|
| 23 | 1478 | - 1478: Stichting van Pekelborg.
|
| 24 | 1499 | - 1499: Edward van Oostfriesland neemt Pekelborg in.
|
| 25 | 1500 | - 1500: George van Saksen wordt Heer van Friesland.
- 1500: Geboorte van Karel V, heer der Nederlanden
|
| 26 | 1515 | - 1515: Karel V installeert het Hof van Friesland.
- 1515: Floris van Egmond benoemd tot stadhouder van Friesland.
- 1515: Dokkum ontvangt van Karel V het privilege van een weekmarkt op donderdagen.
- 1515: Karel V op 5 januari te Brussel ingezworen als Heer der Nederlanden.
- 1515: George van Saksen verkoopt zijn rechten op Friesland aan Karel V voor 100.000 goudguldens.
|
| 27 | 1516 | - 1516: Karel V,koning van Spanje
|
| 28 | 1517 | - 1517: Hindeloopen ingenomen door Pier van Donia, bijgenaamd Grote Pier. Een boer uit Kimswerd, en piraat die zich allerlei titels toebedeelde: koning van Friesland, hertog van Sneek, graaf van Sloten, vrijheer van Hindelopen en kapitein-generaal van de Zuiderzee; had een enorme haat tegen alles wat Hollands was.
|
| 29 | 1519 | - 1519: Eerste oorlog met Frankrijk.
|
| 30 | 1520 | - 1520: Grote Pier overlijdt op 28 oktober in Sneek.
|
| 31 | 1521 | - 1521: Rijksdag in Worms, waar Maarten Luther in de ban wordt gedaan.
|
| 32 | 1524 | - 1524: Friesland erkent Karel V als landheer.
|
| 33 | 1531 | - 1531: Maria van Hongarije benoemd tot landvoogdes van de Nederlanden.
|
| 34 | 1533 | - 1533: Op Slot Dillenburg in het Duitse Nassau wordt de oudste zoon Willem geboren, die op elfjarige leeftijd het Zuid-Franse prinsdom Oranje en aanzienlijke goederen in de Nederlanden erft van zijn neef Ren? van Ch?lon. De jonge Prins van Oranje groeit op aan het hof van Karel V in Brussel, om hem te vrijwaren van Duits-protestantse invloeden.
|
| 35 | 1536 | - 1536: Groningen en Drenthe onderwerpen zich aan Karel V.
|
| 36 | 1540 | - 1540: Benoeming Maximiliaan van Egmond, graaf van Buren, tot gouverneur van Friesland
|
| 37 | 1548 | - 1548: De oprichting van een Bourgondische Kreits is de bekroning van Karels politiek om de Nederlanden in zijn greep te krijgen. Voor het eerst zijn zeventien Nederlandse gewesten (tien zuidelijke en zeven noordelijke, waaronder Friesland, het Groningerland, Gelre en de gebieden van de Utrechtse bisschop) in ??n verband verenigd. Stadhouders (plaatsvervangers van de vorst) komen aan het hoofd te staan van de gewesten.
|
| 38 | 1549 | - 1549: Jan de Ligne, graaf van Aremberg, benoemd tot gouverneur van Friesland.
|
| 39 | 1555 | - 1555: Karel V doet troonsafstand van de Nederlanden. Filips II wordt Heer der Nederlanden.
|
| 40 | 1558 | - 1558: Karel V sterft in zijn kloosterpaleis te Yuste.
|
| 41 | 1559 | - 1559: Margareta van Parma Spaans gouverneur over de Nederlanden.
|
| 42 | 1566 | - 1566: Hoge graanprijzen, met hongersnoden tot gevolg, leiden tot een geladen stemming in de gewesten. Een Verbond van (driehonderd) Edelen wendt zich tot de landvoogdes met een smeekschrift, waarin zij "moderatie' vragen: minder belasting, meer religieuze vrijheid. Een vooraanstaand adviseur van de landvoogdes, graaf Berlaymont, zou daarbij de beroemde woorden hebben gesproken: "Ce ne sont que des gueux.' ("Het zijn slechts bedelaars.') De woorden geuzen en geuzennaam vinden hier hun oorsprong.
- 1566: Op 10 augustus wordt in de West-Vlaamse plaats Steenvoorde de eerste katholieke kerk geplunderd. Deze Beeldenstorm verspreidt zich in twee maanden over de Nederlandse gewesten.
|
| 43 | 1567 | - 1567: De hertog van Alva wordt regent. De Prins van Oranje vlucht naar Duitsland.
- 1567: Hoewel de rust inmiddels is teruggekeerd, arriveert in augustus een leger van 10.000 Spaanse en Italiaanse huurlingen onder leiding van de Hertog van Alva. Een speciale rechtbank _ de Raad van Beroerten (bloedraad)velt 1.100 doodvonnissen tegen "ketters'.
|
| 44 | 1568 | - 1568: 80-jarige Oorlog. Slag bij Heiligerlee. Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd.
- 1568: 80-jarige Oorlog. Slag bij Heiligerlee. Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd.
|
| 45 | 1570 | - 1570: De Allerheiligenvloed op 1 november. In Friesland komen 3000 mensen om.
|
| 46 | 1572 | - 1572: Beleg van Haarlem. De Watergeuzen veroveren Den Briel.
|
| 47 | 1573 | - 1573: Requesens landvoogd. Volksheldin Kenau Simonsdochter Hasselaer. Die van binnen [Haarlem] hadden ooc een cloecke vrouwe ende eerbaer weduwe, omtrent XLVI jaren out, Kennau genoemt, die dander vrouwen in allen noot aenvoerde ende met eenighe andere veel manlycke daden boven vrouwen aert bedreef op ten vijant, met spiessen, bussen ende sweert, als een man haer behelpende in vrouwelycke habijt.
|
| 48 | 1574 | - 1574: De Slag op de Mookerheide.
|
| 49 | 1576 | - 1576: Dood van Requesens. Don Juan wordt landvoogd.
|
| 50 | 1578 | - 1578: Matthias van Habsburg wordt landvoogd. Hetzelfde jaar wordt Parma landvoogd.
|
| 51 | 1579 | - 1579: Unie van Atrecht en Utrecht.
|
| 52 | 1580 | - 1580: Filips II doet Willem van Oranje in de ban.
|
| 53 | 1584 | - 1584: Willem Lodewijk wordt in oktober stadhouder van Friesland.
- 1584: Willem van Oranje wordt op 10 juli in Delft vermoord.
|
| 54 | 1585 | - 1585: Stadhouder Willem Lodewijk van Nassau sticht in Franeker een hogeschool.
|
| 55 | 1593 | - 1593: Graaf Willem Lodewijk maakt zijn vermaarde tocht vanuit Emmen over het veen naar Roswinkel om zich in Boertange te verschansen. Toen die Willen Lodewijk in 1593 naar Roswinkel trok, legde hij vermoedelijk gelijkertijd de Emmerschans aan. Later werd over die schans een nieuwe, grotere schans aangelegd.
- 1593: Drenthe gaat deel uit maken van de zeven verenigde Nederlanden, doch werd geen lid van de Staten Generaal. Het bleef als enige gewest zelfstandig onder toezicht van stadhouder Willem Lodewijk. Drost werd toen Casper van Ewsum. Wederom luidt er voor Drenthe een nieuw tijdperk in.
|
| 56 | 1596 | - 1596: De overwintering van Willem Barentsz. en Jacob van Heemskerck op Nova Zembla.
|
| 57 | 1600 | - 1600: Slag bij Nieuwpoort. De gouden eeuw.
- 1600: Winschoter Hoogebrug lag bij Pekelborg.
|
| 58 | 1602 | - 1602: Oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie.
|
| 59 | 1603 | - 1603: In Lutjegast wordt Abel Janszoon Tasman geboren.
|
| 60 | 1607 | - 1607: Jacob van Heemskerck verslaat de Spanjaarden bij Gibraltar.
- 1607: Zeer strenge winter. Zelfs de Theems is bevroren.
|
| 61 | 1615 | - 1615: Op verzoek van Willem Lodewijk werd de Semslinie getrokken door Jans Sems. De grens tussen Groningen en Drenthe wordt een "feit".
|
| 62 | 1619 | - 1619: Op 13 mei wordt Oldenbarnevelt op het Binnenhof onthoofd.
- 1619: Batavia wordt gesticht door Jan Pieterszoon Coen.
|
| 63 | 1620 | - 1620: De Friese stadhouder Willem Lodewijk overlijdt. Ernst Casimir volgt hem op.
|
| 64 | 1621 | - 1621: Hugo de Groot ontsnapt uit Slot Loevestein in een boekenkist.
|
| 65 | 1628 | - 1628: Piet Heijn verovert bij Cuba een Spaanse Zilvervloot.
|
| 66 | 1629 | - 1629: Piet Heijn sneuvelt tegen de Duijnkerkers.
|
| 67 | 1632 | - 1632: Ernst Casimir sneuvelt bij Roermond. Hendrik Casimir I wordt de nieuwe Friese stadhouder.
|
| 68 | 1634 | - 1634: Eerste Kollumer Oproer. Ofke Haijes riep zichzelf uit tot 'capitain' van Kollum en ging "nae het huijs van Harmen Lubbes, roeper van den voors. dorpe Collum, ende daeruijt tegens wille ende danck van den selven Harmen de tromme gehaelt, de sleve geslagen, ende uijtroepingen veel volck bijeen gekregen heeft, de selve aanritsende 's Landtschaps middelen met hem gevangene (Ofke Haijes) te helpen tegenstaan.
Dat oock de gevangene ten selven tijde gesterckt met Jan Harckes, Drieus Aebes ende andere al trommelende van 't Westeijnde der voors. dorpe gegaen is nae Fop Claessens ende aldaer tegens danck van des selves huijsvrou ende dogter een van de Vaendels uijt 't gerechthuijs gehaelt heeft, ende dat hij alsdoen so als Capitain vaendrich ende trommelende met de rapaille langs de gebuijrte uijt het rechthuijs is gegaen.
Dat de gevangene ten voors.dage tegens den avond met vliegende Vaendel, ende Trommelslagh mede was gemarcheert doorden gebuijrte naar de huijsinge van den Ontfanger Jacob Rosema, ende deselve hadt helpen insmiten, opbreecken ende 't huijsraedd vernielen en plunderen. Dat de gevangene cum socius den Dienstboden van Rosema voornoembt hadden gevraeght, waer hij Rosema was, met de bij voeginge, so sij hem hadden, wouden sij hem in riemen snijden
|
| 69 | 1639 | - 1639: Admiraal Maarten Harpertszoon Tromp verslaat de Spaanse vloot bij Duins.
|
| 70 | 1640 | - 1640: Willem Frederik wordt stadhouder van Friesland.
|
| 71 | 1647 | - 1647: Overlijden Frederik Hendrik. Stadhouder Prins Willem II.
|
| 72 | 1648 | - 1648: Vrede van Munster, einde Tachtigjarige Oorlog.
|
| 73 | 1649 | - 1649: Aanleg van Zuidwending.
|
| 74 | 1652 | - 1652: Jan van Riebeeck sticht de Kaapkolonie.
- 1652: Eerste Engelse oorlog.
|
| 75 | 1655 | - 1655: Aanleg van de Ommelanderwijk.
|
| 76 | 1656 | - 1656: Rembrandt van Rijn wordt failliet verklaard.
|
| 77 | 1664 | - 1664: Hendrik Casimir II wordt stadhouder van Friesland.
|
| 78 | 1665 | - 1665: Tweede Engelse oorlog.
|
| 79 | 1665-1666 | - 1665-1666: Tijdens de 1e oorlog met Barend van Galen, bisschop van Munster, trekken Munsterse soldaten stropend door Emmen. (over aantallen verschillen de meningen)
|
| 80 | 1667 | - 1667: New York wordt in Breda verkwanseld aan de Britten.
|
| 81 | 1672 | - 1672: Rampjaar. Moord op de gebroeders De Witt. Het land is radeloos, reddeloos en redeloos.
- 1672: Winschoterzijl door den bisschop van Munster bezet.
|
| 82 | 1675 | - 1675: Het tabaksrooken komt in gebruik.
|
| 83 | 1676 | - 1676: De Ruyter sneuvelt bij Sicili? in de Middellandse zee.
|
| 84 | 1686 | - 1686: De Sint Maartensvloed kost in de provincie Groningen 1558 mensenlevens.
- 1686: Groote watervloed : alleen in 't Oldambt zouden 482 menschen verdronken zijn.
|
| 85 | 1689 | - 1689: Willem III wordt koning van Engeland.
|
| 86 | 1692 | - 1692: De jenever wordt volksdrank.
|
| 87 | 1700 | - 1700: Invoering van de Gregoriaanse kalender in Friesland. Op 31-12-1700 volgde 12-01-1701.
|
| 88 | 1701 | - 1701: Lodewijk XIV bezet de Zuidelijke Nederlanden.
|
| 89 | 1702 | - 1702: Willem III van Oranje-Nassau overlijdt aan de gevolgen van een val van zijn paard op Hampton Court.
|
| 90 | 1708 | - 1708: Strenge winter : vorst van 24 December tot in Mei.
|
Search | Advanced Search | Search Families | Search Site