| |
Date |
Event(s) |
| 1 | 1425 | - 1425: In Leuven wordt de eerste universiteit van de Lage Landen opgericht.
|
| 2 | 1428 | - 1428: "Zoen van Delft' (zoen = verdrag). Jacoba van Beieren, gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen, staat haar gebied af aan hertog Filips van Bourgondi
|
| 3 | 1431 | - 1431: Jeanne d'Arc op de brandstapel ter dood gebracht.
|
| 4 | 1444 | - 1444: Oldambt in bezit van Groningen.
|
| 5 | 1464 | - 1464: Filips de Goede (XXX) roept vertegenwoordigers van de gewesten in de Nederlanden bijeen _ de eerste vergadering van de Staten-Generaal.
|
| 6 | 1466 | - 1466: In heel Nederland wordt in guldens gerekend.
|
| 7 | 1477 | - 1477: Karel de Stoute sneuvelt voor Nancy.
- 1477: Hertog Karel de Stoute sneuvelt bij Nancy. Einde van de Bourgondische expansie. Zijn dochter Maria moet de Staten-Generaal het zogenoemde Groot Privilegeverlenen dat haar gezag aanzienlijk beknot. Maria is gehuwd met de zoon van de Duitse keizer, Maximiliaan van Oostenrijk. Voor de Nederlanden doemt een nieuwe episode op: de Habsburgse.
|
| 8 | 1478 | - 1478: Stichting van Pekelborg.
|
| 9 | 1499 | - 1499: Edward van Oostfriesland neemt Pekelborg in.
|
| 10 | 1500 | - 1500: George van Saksen wordt Heer van Friesland.
- 1500: Geboorte van Karel V, heer der Nederlanden
|
| 11 | 1515 | - 1515: Karel V installeert het Hof van Friesland.
- 1515: Floris van Egmond benoemd tot stadhouder van Friesland.
- 1515: Dokkum ontvangt van Karel V het privilege van een weekmarkt op donderdagen.
- 1515: Karel V op 5 januari te Brussel ingezworen als Heer der Nederlanden.
- 1515: George van Saksen verkoopt zijn rechten op Friesland aan Karel V voor 100.000 goudguldens.
|
| 12 | 1516 | - 1516: Karel V,koning van Spanje
|
| 13 | 1517 | - 1517: Hindeloopen ingenomen door Pier van Donia, bijgenaamd Grote Pier. Een boer uit Kimswerd, en piraat die zich allerlei titels toebedeelde: koning van Friesland, hertog van Sneek, graaf van Sloten, vrijheer van Hindelopen en kapitein-generaal van de Zuiderzee; had een enorme haat tegen alles wat Hollands was.
|
| 14 | 1519 | - 1519: Eerste oorlog met Frankrijk.
|
| 15 | 1520 | - 1520: Grote Pier overlijdt op 28 oktober in Sneek.
|
| 16 | 1521 | - 1521: Rijksdag in Worms, waar Maarten Luther in de ban wordt gedaan.
|
| 17 | 1524 | - 1524: Friesland erkent Karel V als landheer.
|
| 18 | 1531 | - 1531: Maria van Hongarije benoemd tot landvoogdes van de Nederlanden.
|
| 19 | 1533 | - 1533: Op Slot Dillenburg in het Duitse Nassau wordt de oudste zoon Willem geboren, die op elfjarige leeftijd het Zuid-Franse prinsdom Oranje en aanzienlijke goederen in de Nederlanden erft van zijn neef Ren? van Ch?lon. De jonge Prins van Oranje groeit op aan het hof van Karel V in Brussel, om hem te vrijwaren van Duits-protestantse invloeden.
|
| 20 | 1536 | - 1536: Groningen en Drenthe onderwerpen zich aan Karel V.
|
| 21 | 1540 | - 1540: Benoeming Maximiliaan van Egmond, graaf van Buren, tot gouverneur van Friesland
|
| 22 | 1548 | - 1548: De oprichting van een Bourgondische Kreits is de bekroning van Karels politiek om de Nederlanden in zijn greep te krijgen. Voor het eerst zijn zeventien Nederlandse gewesten (tien zuidelijke en zeven noordelijke, waaronder Friesland, het Groningerland, Gelre en de gebieden van de Utrechtse bisschop) in ??n verband verenigd. Stadhouders (plaatsvervangers van de vorst) komen aan het hoofd te staan van de gewesten.
|
| 23 | 1549 | - 1549: Jan de Ligne, graaf van Aremberg, benoemd tot gouverneur van Friesland.
|
| 24 | 1555 | - 1555: Karel V doet troonsafstand van de Nederlanden. Filips II wordt Heer der Nederlanden.
|
| 25 | 1558 | - 1558: Karel V sterft in zijn kloosterpaleis te Yuste.
|
| 26 | 1559 | - 1559: Margareta van Parma Spaans gouverneur over de Nederlanden.
|
| 27 | 1566 | - 1566: Hoge graanprijzen, met hongersnoden tot gevolg, leiden tot een geladen stemming in de gewesten. Een Verbond van (driehonderd) Edelen wendt zich tot de landvoogdes met een smeekschrift, waarin zij "moderatie' vragen: minder belasting, meer religieuze vrijheid. Een vooraanstaand adviseur van de landvoogdes, graaf Berlaymont, zou daarbij de beroemde woorden hebben gesproken: "Ce ne sont que des gueux.' ("Het zijn slechts bedelaars.') De woorden geuzen en geuzennaam vinden hier hun oorsprong.
- 1566: Op 10 augustus wordt in de West-Vlaamse plaats Steenvoorde de eerste katholieke kerk geplunderd. Deze Beeldenstorm verspreidt zich in twee maanden over de Nederlandse gewesten.
|
| 28 | 1567 | - 1567: De hertog van Alva wordt regent. De Prins van Oranje vlucht naar Duitsland.
- 1567: Hoewel de rust inmiddels is teruggekeerd, arriveert in augustus een leger van 10.000 Spaanse en Italiaanse huurlingen onder leiding van de Hertog van Alva. Een speciale rechtbank _ de Raad van Beroerten (bloedraad)velt 1.100 doodvonnissen tegen "ketters'.
|
| 29 | 1568 | - 1568: 80-jarige Oorlog. Slag bij Heiligerlee. Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd.
- 1568: 80-jarige Oorlog. Slag bij Heiligerlee. Egmont en Hoorn in Brussel onthoofd.
|
| 30 | 1570 | - 1570: De Allerheiligenvloed op 1 november. In Friesland komen 3000 mensen om.
|
| 31 | 1572 | - 1572: Beleg van Haarlem. De Watergeuzen veroveren Den Briel.
|
| 32 | 1573 | - 1573: Requesens landvoogd. Volksheldin Kenau Simonsdochter Hasselaer. Die van binnen [Haarlem] hadden ooc een cloecke vrouwe ende eerbaer weduwe, omtrent XLVI jaren out, Kennau genoemt, die dander vrouwen in allen noot aenvoerde ende met eenighe andere veel manlycke daden boven vrouwen aert bedreef op ten vijant, met spiessen, bussen ende sweert, als een man haer behelpende in vrouwelycke habijt.
|
| 33 | 1574 | - 1574: De Slag op de Mookerheide.
|
| 34 | 1576 | - 1576: Dood van Requesens. Don Juan wordt landvoogd.
|
| 35 | 1578 | - 1578: Matthias van Habsburg wordt landvoogd. Hetzelfde jaar wordt Parma landvoogd.
|
| 36 | 1579 | - 1579: Unie van Atrecht en Utrecht.
|
| 37 | 1580 | - 1580: Filips II doet Willem van Oranje in de ban.
|
| 38 | 1584 | - 1584: Willem Lodewijk wordt in oktober stadhouder van Friesland.
- 1584: Willem van Oranje wordt op 10 juli in Delft vermoord.
|
| 39 | 1585 | - 1585: Stadhouder Willem Lodewijk van Nassau sticht in Franeker een hogeschool.
|
| 40 | 1593 | - 1593: Graaf Willem Lodewijk maakt zijn vermaarde tocht vanuit Emmen over het veen naar Roswinkel om zich in Boertange te verschansen. Toen die Willen Lodewijk in 1593 naar Roswinkel trok, legde hij vermoedelijk gelijkertijd de Emmerschans aan. Later werd over die schans een nieuwe, grotere schans aangelegd.
- 1593: Drenthe gaat deel uit maken van de zeven verenigde Nederlanden, doch werd geen lid van de Staten Generaal. Het bleef als enige gewest zelfstandig onder toezicht van stadhouder Willem Lodewijk. Drost werd toen Casper van Ewsum. Wederom luidt er voor Drenthe een nieuw tijdperk in.
|
| 41 | 1596 | - 1596: De overwintering van Willem Barentsz. en Jacob van Heemskerck op Nova Zembla.
|
| 42 | 1600 | - 1600: Slag bij Nieuwpoort. De gouden eeuw.
- 1600: Winschoter Hoogebrug lag bij Pekelborg.
|
| 43 | 1602 | - 1602: Oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie.
|
| 44 | 1603 | - 1603: In Lutjegast wordt Abel Janszoon Tasman geboren.
|
| 45 | 1607 | - 1607: Jacob van Heemskerck verslaat de Spanjaarden bij Gibraltar.
- 1607: Zeer strenge winter. Zelfs de Theems is bevroren.
|
| 46 | 1615 | - 1615: Op verzoek van Willem Lodewijk werd de Semslinie getrokken door Jans Sems. De grens tussen Groningen en Drenthe wordt een "feit".
|
| 47 | 1619 | - 1619: Op 13 mei wordt Oldenbarnevelt op het Binnenhof onthoofd.
- 1619: Batavia wordt gesticht door Jan Pieterszoon Coen.
|
| 48 | 1620 | - 1620: De Friese stadhouder Willem Lodewijk overlijdt. Ernst Casimir volgt hem op.
|
| 49 | 1621 | - 1621: Hugo de Groot ontsnapt uit Slot Loevestein in een boekenkist.
|
| 50 | 1628 | - 1628: Piet Heijn verovert bij Cuba een Spaanse Zilvervloot.
|
| 51 | 1629 | - 1629: Piet Heijn sneuvelt tegen de Duijnkerkers.
|
| 52 | 1632 | - 1632: Ernst Casimir sneuvelt bij Roermond. Hendrik Casimir I wordt de nieuwe Friese stadhouder.
|
| 53 | 1634 | - 1634: Eerste Kollumer Oproer. Ofke Haijes riep zichzelf uit tot 'capitain' van Kollum en ging "nae het huijs van Harmen Lubbes, roeper van den voors. dorpe Collum, ende daeruijt tegens wille ende danck van den selven Harmen de tromme gehaelt, de sleve geslagen, ende uijtroepingen veel volck bijeen gekregen heeft, de selve aanritsende 's Landtschaps middelen met hem gevangene (Ofke Haijes) te helpen tegenstaan.
Dat oock de gevangene ten selven tijde gesterckt met Jan Harckes, Drieus Aebes ende andere al trommelende van 't Westeijnde der voors. dorpe gegaen is nae Fop Claessens ende aldaer tegens danck van des selves huijsvrou ende dogter een van de Vaendels uijt 't gerechthuijs gehaelt heeft, ende dat hij alsdoen so als Capitain vaendrich ende trommelende met de rapaille langs de gebuijrte uijt het rechthuijs is gegaen.
Dat de gevangene ten voors.dage tegens den avond met vliegende Vaendel, ende Trommelslagh mede was gemarcheert doorden gebuijrte naar de huijsinge van den Ontfanger Jacob Rosema, ende deselve hadt helpen insmiten, opbreecken ende 't huijsraedd vernielen en plunderen. Dat de gevangene cum socius den Dienstboden van Rosema voornoembt hadden gevraeght, waer hij Rosema was, met de bij voeginge, so sij hem hadden, wouden sij hem in riemen snijden
|
| 54 | 1639 | - 1639: Admiraal Maarten Harpertszoon Tromp verslaat de Spaanse vloot bij Duins.
|
| 55 | 1640 | - 1640: Willem Frederik wordt stadhouder van Friesland.
|
| 56 | 1647 | - 1647: Overlijden Frederik Hendrik. Stadhouder Prins Willem II.
|
| 57 | 1648 | - 1648: Vrede van Munster, einde Tachtigjarige Oorlog.
|
| 58 | 1649 | - 1649: Aanleg van Zuidwending.
|
| 59 | 1652 | - 1652: Jan van Riebeeck sticht de Kaapkolonie.
- 1652: Eerste Engelse oorlog.
|
| 60 | 1655 | - 1655: Aanleg van de Ommelanderwijk.
|
| 61 | 1656 | - 1656: Rembrandt van Rijn wordt failliet verklaard.
|
| 62 | 1664 | - 1664: Hendrik Casimir II wordt stadhouder van Friesland.
|
| 63 | 1665 | - 1665: Tweede Engelse oorlog.
|
| 64 | 1665-1666 | - 1665-1666: Tijdens de 1e oorlog met Barend van Galen, bisschop van Munster, trekken Munsterse soldaten stropend door Emmen. (over aantallen verschillen de meningen)
|
| 65 | 1667 | - 1667: New York wordt in Breda verkwanseld aan de Britten.
|
| 66 | 1672 | - 1672: Rampjaar. Moord op de gebroeders De Witt. Het land is radeloos, reddeloos en redeloos.
- 1672: Winschoterzijl door den bisschop van Munster bezet.
|
| 67 | 1675 | - 1675: Het tabaksrooken komt in gebruik.
|
| 68 | 1676 | - 1676: De Ruyter sneuvelt bij Sicili? in de Middellandse zee.
|
| 69 | 1686 | - 1686: De Sint Maartensvloed kost in de provincie Groningen 1558 mensenlevens.
- 1686: Groote watervloed : alleen in 't Oldambt zouden 482 menschen verdronken zijn.
|
| 70 | 1689 | - 1689: Willem III wordt koning van Engeland.
|
| 71 | 1692 | - 1692: De jenever wordt volksdrank.
|
| 72 | 1700 | - 1700: Invoering van de Gregoriaanse kalender in Friesland. Op 31-12-1700 volgde 12-01-1701.
|
| 73 | 1701 | - 1701: Lodewijk XIV bezet de Zuidelijke Nederlanden.
|
| 74 | 1702 | - 1702: Willem III van Oranje-Nassau overlijdt aan de gevolgen van een val van zijn paard op Hampton Court.
|
| 75 | 1708 | - 1708: Strenge winter : vorst van 24 December tot in Mei.
|
| 76 | 1711 | - 1711: Johan Willem Friso, erfstadhouder van Friesland, verdrinkt in het Hollands Diep.
|
| 77 | 1713 | - 1713: Via Azi? en Rusland bereikt de (1e) veepest epidemie ons land.
|
| 78 | 1717 | - 1717: Bij een stormvloed tijdens de kerstmis komen in Groningen en Friesland 5000 mensen om.
|
| 79 | 1723 | - 1723: Grens tusschen Onstwedde en Pekela geregeld.
|
| 80 | 1729 | - 1729: De Dokkumer Nieuwe Zijlen aangelegd.
- 1729: Willem IV stadhouder in de gewesten Friesland, Groningen, Drenthe en Gelderland.
|
| 81 | 1730 | - 1730: De aardappel wordt in ons land geintroduceerd, een Zuid-Amerikaans product.
|
| 82 | 1731 | - 1731: De paalworm teistert ons land, de worm vreet de palen in onze dijken op.
|
| 83 | 1735 | - 1735: Jan Klatter, schuitvaarder van Pekela op Groningen.
|
| 84 | 1739 | - 1739: De vroeg ingevallen strenge winter zorgt voor hongersnood.
|
| 85 | 1740 | - 1740: Begin van 't koffiedrinken.
|
| 86 | 1745 | - 1745: De landbouw wordt geconfronteerd met de tweede veepestepidemie.
|
| 87 | 1747 | - 1747: Willem IV wordt erfstadhouder van alle gewesten.
|
| 88 | 1748 | - 1748: In Amsterdam worden op de Dam twee plunderaars opgehangen.
|
| 89 | 1750 | - 1750: Het sterfjaar van Johann Sebastian Bach.
|
| 90 | 1751 | - 1751: Willem IV overlijdt. Willem V wordt de eerste onbenoemde stadhouder.
|
| 91 | 1756 | - 1756: De geboorte van Wolfgang Amadeus Mozart.
|
| 92 | 1758 | - 1758: Strenge winters. Des voorjaars veel turfvervoer naar Duitsland.
|
| 93 | 1762 | - 1762: Grens tusschen Westerlee en Pekela geregeld
|
| 94 | 1763 | - 1763: De handel ligt bijna stil en er heerst een grote werkloosheid in ons land.
|
| 95 | 1776 | - 1776: De armoede onder de bevolking is groot. In Nederland worden vele armenhuizen gesticht.
|
| 96 | 1780 | - 1780: De Vierde Engelse Zeeoorlog.
|
| 97 | 1781 | - 1781: William Herschel ontdekt de planeet Uranus.
|
| 98 | 1784 | - 1784: De Staten-Generaal verbiedt het dragen van oranje.
|
| 99 | 1789 | - 1789: George Washington wordt de eerste President van de Verenigde Staten van Amerika.
- 1789: Bestorming van de Bastille en het begin van de Franse Revolutie.
|
| 100 | 1795 | - 1795: De periode 1795-1814 wordt gekenmerkt door grote armoede, zelfs voor de hoge stand.
- 1795: Utrecht wordt bezet door het Franse leger. Willem V vlucht naar Engeland.
|
| 101 | 1797 | - 1797: Kollumer Oproer. In de Franse tijd stonden Patriotten en Prinsgezinden soms fel tegen over elkaar. Dat was ook al zo voordat de Fransen ons land introkken. In het jaar 1797 bleek, dat de Oranjeliefde nog sterk leefde onder het gewone volk. Het kwam tot een uitbarsting, die bekend staat als het Kollumer Oproer. In de gemeente Kollumerland ontstonden onregelmatigheden. Op woensdag 18 januari 1797 werden de bewoners van Kollumerzwaag opgeroepen om na te gaan wie van hen geschikt waren voor de "burgerwapening". En op zaterdag 28 januari werd de bevolking van Burum opgeroepen. Onder hen was ook ene Abele Reitzes, de zoon van de weduwe van Reitze Abels. Toen Abele uit Kollum terug kwam, riep hij "Oranje Boven". Daarop werd hij in de nacht van 2 op 3 februari gevangen genomen. Eerst werd hij vastgezet in het Rechthuis te Kollum met het doel hem later over te brengen naar het blokhuis te Leeuwarden. De arrestatie van Abele was de druppel die de emmer deed overlopen. Uit het westen van de gemeente kwamen velen naar Kollum om Abele te bevrijden. Onderweg naar Kollum werden al enige huizen in brand gestoken. De mannen waren bewapend met zeisen, snoeimessen, sikkels, en alles wat maar kon dienen om de tegenstanders schrik aan te jagen. De kamer van de secretaris werd bezet. De secretaris werd gedwongen een verklaring te tekenen dat niemand deze daad met enig leed zou moeten betalen. Ook werd Abele Reitzes onder dwang vrij gelaten. Ondertussen werd echter het gezag in Leeuwarden gewaarschuwd. Er werd versterking gestuurd en een aantal oproerkraaiers werd gevangen gezet in de kerk, waaronder Jan Binnes van Oudwoude. De volgende dag kwamen aanhangers van deze Jan Binnes weer in grote getale naar Kollum. Aangevuld met mensen uit de Dongeradelen en Burum werden de troepen van de patriotten uit Kollum verdreven. Een detachement ruiters met friese paarden en twee veldstukken werd naar Kollum en omgeving gestuurd en de rust keerde weer. De volgende dagen werden in geheel noord en noordoost-friesland rebellen gevangen genomen. Er werden zware straffen opgelegd aan 168 gevangen genomen Prinsgezinden. Jan Binnes en (later) Salomon Levy werden ter dood gebracht, terwijl anderen hoge boetes kregen opgelegd.
|
| 102 | 1798 | - 1798: Twee staatsgrepen in ??n jaar.
|
| 103 | 1799 | - 1799: Op 31 december wordt de VOC formeel ontbonden.
|
| 104 | 1803 | - 1803: Oorlog tussen Frankrijk en Engeland. De Engelsen veroveren de Nederlandse koloni?n.
|
| 105 | 1805 | - 1805: Rutger Jan Schimmelpenninck raadpensionaris.
|
| 106 | 1806 | - 1806: Het 3 Guldenmuntstuk wordt vervangen door de rijksdaalder.
- 1806: Willem V overlijdt in Brunswijk. Lodewijk Napoleon koning van Holland.
|
| 107 | 1807 | - 1807: De ontploffing van het kruitschip in Leiden.
|
| 108 | 1808 | - 1808: Oude Pekela heeft 3371 inwoners, Nieuwe Pekela heeft 3299 inwoners.
|
| 109 | 1810 | - 1810: Het Koninkrijk Holland wordt bij Frankrijk ingelijfd.
|
| 110 | 1811 | - 1811: De Engelsen veroveren Java als laatste kolonie van Holland.
- 1811: Invoering van de burgerlijke stand en kadaster.
|
| 111 | 1812 | - 1812: Tocht naar Rusland.
|
| 112 | 1813 | - 1813: De Fransen verlaten ons land. Koning Willem I aanvaardt de soevereiniteit als constitutioneel vorst.
|
| 113 | 1814 | - 1814: Op 23 mei geven de Fransen hun laatste steunpunt, Delfzijl, op.
|
| 114 | 1815 | - 1815: Willem I, koning der Nederlanden.
- 1815: Slag bij Waterloo.
|
| 115 | 1816 | - 1816: Engeland geeft de koloni?n terug aan Nederland.
|
| 116 | 1817 | - 1817: Hongerwinter door mislukte oogst.
|
Search | Advanced Search | Search Families | Search Site